Mieczyk gladiola  -  Gladiolus

   Mieczyki są bulwiastymi bylinami, które naturalnie występują w płd. i środkowej Afryce. W większości mieszańców nie są odporne na mróz i ich bulwy należy jesienią wykopywać. Przez długi czas mieczyki pozostawały w zapomnieniu ale obecnie dzięki nowym, niezwykle barwnym odmianom przeżywają swój renesans.
Mieczyki można podzielić na 4 grupy:
Mieczyki wielkokwiatowe o bardzo dużych kwiatach średnicy powyżej 11 cm i wysokości ponad 1 m.
Mieczyki motylkowe – mieszańce Butterfly o delikatniejszych kwiatach średnicy do 10 cm i lekko pofalowanych brzegach płatków.
Mieczyki Primulinus o kwiatach trójkątnych średnicy do 9 cm i wysokości do 60-80 cm.
Mieczyki miniaturowe Nanus najdrobniejsze spośród wszystkich odmian, sięgają wysokości 50 cm i mają kwiaty średnicy do 5 cm wyrastające w gęstych kłosach. Kwiaty gladiolusa składają się z 6 działek okwiatu i często wyrastają jednostronnie na pędzie nad mieczowatymi liśćmi. Górna środkowa działka wygina się do przodu i tworzy hełm, boczne są lekko odchylone.
Mieczyki (oprócz wielkokwiatowych, które trudno jest dopasować do innych kwiatów) sadzimy na mieszanych rabatach w nieregularnych kępach gdzie tworzą subtelne akcenty. Wielkokwiatowe uprawiamy przede wszystkim z przeznaczeniem na kwiat cięty. Wycinamy je do wazonu dopiero wtedy gdy otworzą się pierwsze kwiaty w kłosie. Dekoracyjne są też mieczowate liście, ułożone płasko na wysokim pędzie tej niezwykle atrakcyjnej rośliny. Kwitnienie różnych gatunków i odmian od czerwca do września.
Mieczyki, to jedne z najbardziej popularnych i lubianych roślin ozdobnych, należące do rodziny Kosaćcowate. Spośród znanych około 90 gatunków mieczyków, ojczyzną większości jest południowa i centralna Afryka. Można je spotkać w stanie dzikim również na innych kontynentach, np. w Europie, Azji. W Polsce występuje w stanie dzikim mieczyk błotny, dachówkowaty, drobnokwiatowy. W wyniku prac hodowlanych, stworzono wiele atrakcyjnych mieszańców mieczyków a także odmian ogrodowych.
Największe uznanie wśród mieszańców ma Gladiolus x hybridus – mieczyk ogrodowy, choć na uwagę zasługuje również Gladiolus x gandavensis- mieczyk gandawski. Gladiole to rośliny trwałe, wysokość 100-120 cm, o nierozgałęzionej prostej łodydze u nasady zgrubiałej a zakończonej kłosowatym kwiatostanem. Kwiaty przeważnie barwne i duże w ilości 12- 24 na jednym kwiatostanie. Oprócz najbardziej rozpowszechnionych odmian wielokwiatowych można spotkać odmiany miniaturowe, o drobnych, małych kwiatach. Wśród najpopularniejszych odmian możemy wyróżnić Opal (biała), Karmazyn, Atol, Beryl (czerwone), Chopin, Kameleon (różowe), Talar, Lambada (żółte), Kopernik (fioletowa).

   Wymagania mieczyków
   Gladiolus wymagają stanowiska słonecznego, osłoniętego od wiatru, gleby próchniczej, żyznej o odczynie obojętnym, zasobnej w składniki pokarmowe. Najlepiej uprawiać je w drugim-trzecim roku po oborniku.
   Pamiętajmy, że bulwy przed wysadzeniem dobrze jest zaprawić preparatem chemicznym, aby się uchronić przed przykrymi niespodziankami w okresie wegetacji.

   Sadzenie cebul mieczyków
   Mieczyki wysadzamy pod koniec kwietnia/na początku maja w rozstawie 8-12 x 20 cm., zależnie od wielkości bulw, na głębokość 8-10 cm., w dobrze zdrenowanej, próchnicznej glebie, o odczynie obojętnym do lekko kwaśnego. Wskazany jest dodatek naturalnego nawozu, np. kompostu. Dobrze jest posadzić je w drugim roku po oborniku.
Przed posadzeniem warto jest zanurzyć bulwy w środku grzybobójczym. Latem należy je podlewać obficie. Po kwitnieniu (w połowie jesieni) wycinamy kwiatostany pozostawiając nienaruszone liście. Następnie wykopujemy bulwy, podsuszamy wraz z łodygami i liśćmi, czyścimy, oddzielamy cebule przybyszowe i przechowujemy w chłodnym, suchym pomieszczeniu. Wysokie odmiany wymagają palikowania. Paliki umieszczamy po przeciwnej stronie pąków kwiatowych i mocujemy specjalnymi obejmami. Rośliny te nie są mrozoodporne, dlatego w październiku bulwy należy wykopać i odciąć od nich nadziemną część rośliny. Wysuszone bulwy przechowuje się w temperaturze ok. 5ºC.

   Rozmnażanie cebul mieczyków.
   Rozmnaża się je za pomocą wytwarzanych przez nie bulw przybyszowych i zastępczych. Z nasion rozmnaża się mieczyki tylko w hodowli.
Mieczyki rozmnożone z bulw następczych mogą zakwitnąć po 2-3 latach. Wysiane z nasion gladiole zwykle nie powtarzają cech rośliny rodzicielskiej. Wysiewamy nasiona do mieszanki ziemi ogrodowej i piasku wczesną wiosną w zimnym inspekcie.

   Zastosowanie
   Mieczyki uprawia się przede wszystkim na kwiat cięty. W wodzie trzymają się nawet 2 tygodnie. Kwiaty rozwijają się stopniowo od dołu do szczytu kwiatostanu. Nadają się też do grup w ogrodach przydomowych. Dobrze wyglądają w towarzystwie innych większych roślin: słoneczników czy alstromerii. Aby zachować jak najdłuższe kwitnienie kwiaty ścinamy w momencie, gdy zacznie się rozwijać pierwszy kwiat. Dzięki temu trwałość kwiatu przedłuży się nawet do 3 tygodni. Mimo, że są doskonałe na kwiat cięty, to przez swoje walory jak i mnogość barw, bardzo często możemy je spotkać w ogrodach na działkach.

   Nawożenie mieczyków
   Nie zapomnijmy o nawożeniu. Od końca maja po mniej więcej połowy sierpnia, nawozimy kwiaty dwu lub trzykrotnie wieloskładnikowym nawozem mineralnym. Utrzymujemy dawkę ok.100 g/m². Pamiętajmy również o systematycznym usuwaniu zwiędłych kwiatów. Odmiany wyższe możemy z powodzeniem palikować. Pod koniec października lub zaraz po tym jak przekwitną wykopujemy bulwy z ziemi.

   Wykopywanie cebul mieczyków na zimę
   Mieczyki koniecznie trzeba wykopać zanim zamarznie ziemia, bo inaczej przemarzną cebulki i zgniją. Najlepiej pod koniec września, początek października, chyba że odmiana jest bardzo wczesna i liście usychają już na początku września, wtedy należy wykopać je wcześniej.
Najodporniejsze są te małe cebulki przybyszowe, one jeśli są dość głęboko potrafią przezimować i na wiosnę same wyrosną. Duże jak zostaną prawie zawsze zmarzną. Najlepiej wysuszyć je na działce, garażu lub pod jakimś daszkiem w przewiewnym miejscu. Kiedy już nadejdą przymrozki zabrać do piwnicy i starać sie je umieścić w jak najchłodniejszym miejscu, ale tak żeby temperatura nie spadała poniżej +5 stopni C. Około 15 styczeń do końca lutego, starać się delikatnie oberwać te 10-15 cm łodygi, bo jeśli mieczyki zaczną wypuszczać kiełki, będą krzywo te kiełki wychodzić. Dopiero w kwietniu prawie przed samym sadzeniem oberwać stare cebulki, żeby te młode nie wysychały a jeśli jest wilgotna piwnica nie wypuszczały za wcześnie korzonków.
Przed posadzeniem koniecznie zaprawić poprzez moczenie przez 1 godzinę w wodzie ze środkiem grzybobójczym.

   Szkodniki i choroby mieczyków
   Ze szkodników należy wymienić wciornastki (przyczyniają się do powstawania srebrzystych plam), mszyce, węgorka niszczyka i larwy komarnic.
Z chorób atakuje bulwy grzyb, który powoduje zgniliznę pędzlakowatą, a liście może uszkadzać parch bulw i zgnilizna podstawy łodyg oraz zgorzel.
   Bulwy dezynfekujemy przed posadzeniem, a wypadku infekcji rośliny spryskujemy insektycydem.

   Ciekawostki o mieczykach
   W XVI - XVII wieku mieczyki uprawiano jako rośliny lecznicze. Bulwy służyły do leczenia miejsc zranionych, a zasuszone noszono jako talizman.
Rozwój hodowli datuje się dopiero na początek XIX wieku. Do prac hodowlanych wykorzystano głównie gatunki pochodzące z południowej Afryki. Właśnie stamtąd wywodzą się formy rodzicielskie obecnie uprawianych odmian ogrodowych. Ostatnio bardzo cenione są odmiany mieczyków wielkokwiatowych tworzące grupę o nazwie Primulinus. Mają one wspólnego przodka, gatunek Gladiolus primulinus, który dziko rośnie w podzwrotnikowej Afryce. Odznacza się osobliwym pierwiosnkowo żółtym zabarwieniem i lekkim kształtem kwiatów; obie te cechy są dziedziczone przez potomstwo.
Hodowcy otrzymali rośliny o bardzo ładnej budowie.
   Oto kilka danych dla celów porównawczych: w 1880 r. znanych było około 2000 odmian mieczyków, obecnie istnieje ponad 100 000, z których większość to rośliny o dużych kwiatach.

KONIECZNIE ZOBACZ